GENÇ NET

İKİ TELSİZ İLE RÖLE YAPIMI

ZİYARETÇİ DEFTERİ YAZ / DEFTERİ OKU

EMAİL

Amatör telsiz belgenizi aldıktan sonra, genellikle ilk satın alınan VHF veya 
UHF el telsizleridir. Hemen “röleleri nereden açabiliyorum / tetikleyebiliyorum 
acaba? “denir ve mandala (PTT) basılır. İşte o duyulan “hırş” sesi 
rölenin kuyruk gürültüsüdür. 

Peki “Ben neden bir röle yapmayayım ve çok uzaklara kadar kendi rölemle 
ulaşmayayım?” dediğiniz oldu mu? Mesela şehir dışına gideceksiniz veya 
acil bir durumda haberleşmeye katkıda bulunacaksınız. İşte size çok ucuza 
yapabileceğiniz bir devre. Tabii ki iki adet telsize gerek duyacaksınız:

Burada anlatılan devreyi ben yıllar önce yaptım ve çok güzel çalıştığını 
TA2EE ile kullanarak gördük. Ancak benim sistemimde bir VHF el cihazı 
(Kenwood TH-25), bir mobil cihaz (Kenwood TR-7950), iki adet çatı 
anteni (birisi 1/4 dalga ground plane, diğeri 12 eleman yatay yagi) vardı. 
Özellikle farklı bantlarda (VHF/UHF) çalışan telsizlere bağlandığında 
mükemmel sonuç verecektir. Tabii ki cihazların çıkış gücü birbirlerini 
etkilemeyecek kadar düşük olmalı ve/veya antenleri birbirlerinden uzak 
olmalı. Ayrıca şunu da hatırlatmak gerekir ki bu devre çok amaçlı ve 
farklı girişleri olan telsizlerle (Kenwood, Yaesu) çalışabilmektedir; 
ancak bu tip ayarları yapabilmek için devreyi çok iyi anlamak şart. 

Çeviri başlıyor:
 
 
 
 

Devreyi nasıl yaparız:

Artık ucuz röle kontrol devrelerini birkaç saatte yapmak ve acil durumlar 
için saklamak mümkün. Burada anlatılan devrenin ne mikroişlemcisi var 
ne de diğer özellikleri, sadece sizi çabucak havaya çıkartmaya yarıyor.

Bu röle kontrol devresinin içinde (TOT:Time-out timer) Zaman Doldu Sayacı 
ve (HOT: hold-over timer) Kuyruk zaman sayacı gibi basit devreler var. 
Ayrıca vericiyi VOX (Voice Operated Transmission) (Ses ile vericiyi 
tetikleme) opsiyonu da var. VOX kullanırken, alıcının ses katındaki veya 
hoparlöründeki ses vericiyi çalıştırmaktadır. Telsizin içini açıp da ses 
kesici devresini (COR) (Carrier operated relay, Taşıyıcı ile çalışan röleyi) 
bulmak için uğraşmaya hiç gerek yok.

Devrenin kalbi iki adet 555 zaman tümdevresi, birisi HOT için ve diğeri 
TOT için ve bir de CMOS 4001 (Dörtlü NOR kapısı) birçok fonksiyonu 
gerçekleştirmek için kullanılıyor. 4001'in seçilmesinin sebebi dört adet 
NOR kapısının olması; her kapının iki girişinin olması ve bir iki ayrı 
durumu birbirine uydurarak röleyi çalıştırmasıdır. (Mesela COR ve 
PL - yazının devamında açıklanıyor.)

Üzerine tıklayip daha buyuk şemayı görebilirsiniz.
 

Şimdi devre şemasını açıp takip edelim:

“A” NOR kapısının 12 ve 13 nolu uçlarının her ikisinin de mantıksal düşük 
seviyede olması, 11 nolu ucun yüksek seviyede olmasını sağlar ve röleyi 
çalıştırır. 13 nolu ucu COR girişi ve 12 nolu ucu VOX/PL/Burst girişi 
olarak adlandıralım. Eğer COR girişi kullanılacaksa, DIP anahtar 
1 (açık) OFF pozisyonuna getirilir ve eğer VOX/PL/Burst girişi 
kullanılacaksa DIP anahtar 2 (açık) OFF pozisyonuna getirilir. 
Bu girişlerden birisini kullanmayacaksanız, onun kendi DIP anahtarını 
(kapalı) ON durumuna getirmeniz kapıyı düşük seviyeye getirecek, 
aktive edecek ve böylece verici gönderme bilgisi diğer kapı girişini 
etkileyecektir.

COR kapısı, eğer kullanılırsa, CR-1 üzerinden mantıksal düşük seviyeye 
çekilir veya Q1’in bazına 2 Volt veya daha fazla verilerek de düşük 
seviyeye çevrilir. VOX/PL/Burst kapısı CR-2 ile düşük seviyeye çevrilir 
veya CR-2 üzerinden 2 Volt veya daha fazla Q2’in bazına verilerek de 
düşük seviyeye çevrilir. CR-4 ve CR-5 diyotları Q-2’ye çeşitli fonksiyonlar 
ve değişik girişler için kullanılmaktadır. Gerçek taşıyıcı ile veya kullanım 
dışında sürenin dolması ile TOT’nin süresi dolduğunda röleyi tetiklemek 
için bir sinyal sesi (Tone burst) gerekliyse CR-3 ve CR-5 kullanılır. 
VOX için CR-4 kullanılır (CR-3 ve CR-5 sökülmelidir) ve Q-2’yi 
etkinleştirmek için LM-386’dan gelen sesi doğrultur.

12 ve 13 nolu uçların uygun durumlarında 11 nolu çıkış kapısında yüksek 
mantık seviyesi görülür. Sonra bu yüksek seviye Q-3 tranzistorunun 
bazına gider, o da HOT 555 zamanlayıcısının zamanlama kapasitörünü 
düşük seviyesine çeker. Daha sonra NOR “A” kapısının çıkışı yüksek 
seviyede durdukça zamanlayıcının çıkışı olan 3 nolu uç devreye girer. 
Genellikle 3 saniye olan zaman gecikmesi C-7 ve R-13 ile ayarlanır. 
Zamanlayıcının çıkışı da Q-5’i devreye sokar ve vericiyi tetikler.

NOR kapısı “A”’nın çıkışı, uç 11, NOR “B” kapısının girişini de etkiler. 
Bu kapı bir invertör olarak çalışır ve 3 nolu uçtaki çıkışı C-11 kapasitörünü 
boşaltmak için düşük seviyeye iner. Bu kapasitör boşalınca NOR “C”’nin 
giriş uçları 5 ve 6 bir anda düşük mantık seviyesine ulaşırlar. Kapının 
girişleri R-14 yolu ile C-11'in dolmasına kadar düşük seviyede kalırlar. 
Bu düşük seviye durumunda kapının çıkışı, uç 4, birkaç milisaniye 
yüksek seviyeye çıkar ve Q-4’ü tetikler.

Q-4 tranzistoru sonra TOT’nin zamanlama kapasitörü C-10’u boşaltir ve 
TOT 555’in çikiş ucu 3’ün yüksek seviyeye ulaşmasini saglar. Bu çıkış 
HOT 555’in 4 nolu (RESET) ucuna vericiyi tetiklemek için baglanmiştir. 
NOR “A” kapisinin çikişi her yüksek seviyeye ulaştiginda (yani her 
taşıyıcı sinyali önceden algılandığında) TOT maximum zamana sıfirlanır 
(Tipik olarak 90 saniye ile 3 dakika arası). TOT ayarlanmış zaman aralığında
bir taşıyıcınıin başlangıcını algılamazsa, çıkışı düşük seviyeye iner. 
HOT’nin sıfırlama ucu (RESET) düşük mantık seviyesini görerek 
vericiyi kapatacaktır. Zamanın dolmasi durumunda, röle kullanıcısının anlık 
bir gönderme yapması röleyi tekrar devreye sokacaktır. 

Her iki 555 zamanlayıcısının ender görülen bağlantı biçimine dikkat 
edin. Uç 2 (tetikleyici) ve uç 6 (boşaltıcı) birbirlerine bağlıdır ve uç
7 (eşik) kullanılmamaktadır. Ayrıca her iki zamanlama kapasitörünün, 
HOT C-7 ve TOT C-10, toprağa değil de çalışma voltajı yoluna (Vcc) 
bağlı olduğuna dikkat edin. Bu üretici kataloglarındaki ek malzemeler 
olmadan 555’leri “Missing Pulse Detectors” şeklinde kullanmamıza 
olanak verir. Yine aynı zaman formülü kullanılmaktadır: 

T=CxRx1.1, zaman (saniye)= kapasitans (mF) x direnç (Megaohm) x 1.1

100uF’a kadar sadece yüksek kalitede tantal kapasitörler kullanın. 
Zamanlama dirençleri 10M den fazla direnç değerlerini geçmemelidir.

Eğer TOT istenmiyorsa, TOT 555’ini baskı devreye monte etmeyin veya 
entegre soketi kullanın ama tümdevreyi çıkartın. HOT sıfırlama ucu, 
4 nolu uç, yüksek seviyeye geçene kadar çalışmayacaktır. Bu uç 
içeriden yüksek seviyeye çekilmiştir, ancak iyi tasarım tecrübeleri 
dışarıdan + besleme ucuna bağlanması gerektiğini söyler.

LM-386 en az dış parça gerektiren genel amaçlı 400mWlık bir ses 
yükselticidir. Birçok uygulama için kullanılabilir: Bir VOX sürücüsü, 
hat sürücüsü, küçük bir hoparlörü beslemek için amplifikatör ve yüksek 
mikrofon seviyesi gerektiren bazı vericilerin ses preamplifikatörü olarak. 
1 ve 8 nolu uçları LM-386’nın kazancını ayarlar. Bu uçlar kullanılmayacaksa, 
voltaj kazancı 22 olacaktır. Bu iki uca bir kapasitör (2.2 den 10uF’a kadar) 
bağlanırsa, voltaj kazancı yaklaşık 200 olur. Kendi amaçlarımız için ek 
kapasitöre gerek duymayacağız.

LM-386 5 ile 12 volt arasında çalışır; 15 Voltta fazlasını vermemeye çalışın. 
Köşe konnektöründeki 11 nolu uç LM-386’nın çıkışıdır. LM-386’yı VOX 
sürücüsü olarak kullanırsanız, 10 ile 12 arasında bir voltaj önerilmektedir. 
Bu CR-4 tarafından doğrultulduktan sonra Q-2'yi tetiklemek için gereken 
üst voltajı yeterince yüksek tutacaktır. Eğer VOX kullanılıyorsa, LM-386’nın 
çıkışında yük olduğunundan emin olun. Eğer bir hoparlöre gerek yoksa, 
çıkış R-6 bir 10-Ohm direnç ile MUTLAKA sonlandırılmalıdır. Çıkış 
sonlandırılmazsa, C-17 yeterince yüklenerek Q-2’nin sürekli açık 
kalmasını sağlayacaktır.
 
 

Montaj ve Test:

Röle kontrol devresinin bağlantıları, küçük, tek taraflı standart 15 uçlu, 
0.156 aralıklı köşe konnektörü olan bir baskı devreye yapılabilir. Güç 
ve röle/kapalı/test anahtarları için çok çeşitli tipler mevcut. Gerekli değilse, 
uygun deliklere basit ara bağlantılar konabilir. Röle/kapalı/test anahtarı 
dik olarak monte edilebilir veya bir kutuya konacaksa, bir 90 derece tip ile 
dışarıdan erişimi kolaylaştırılabilir. Baskı devre anahtarlara yer sağlayabilmek
ve ek bir kontrol panelinin gerekliliğini kaldırmak için tasarlanmıştır. 

Devreye üç adet jumper gerekmekte: Her bir 555, baskı devrenin lehim 
tarafındaki 2 ve 6 nolu (JUMP-1 ve JUMP-2) uçları arasına bir jumper 
gerek duyar. İzoleli kablo veya giydirme izole kullanın. JUMP-3 ise baskılı 
devrenin malzeme tarafında ve LM-386’yı Vcc hattına bağlar.

Voltaj regülatörü sadece 13 voltun üzerindeki giriş gerilimleri için gereklidir. 
VOX kullanimi hariç, tüm devreler 5 ile 12 volt arasinda düzgün çalişacaktir. 
VOX kullanılacaksa, Q-2’yi çaliştiran ve dogrultulacak daha yüksek uç 
çıkış degerini elde etmek için çalışma voltaji 9 ile 13 volt arasında olmalıdır.

İsteğe bağlı uygulamalar için 4001 dörtlü NOR kapısının kullanılmayan 
boş bir kapısı mevcuttur. Girişler düşük seviyeye bağlanmıştır, 
kullanmayı düşünürseniz bağlantıları kesmeyi unutmayın.

VR-2 LM-386 amplifikatörüne giden sesi ayarlar. VR-1 vericiye uygun ses 
seviyesi ayarlamak için kullanılır. Eğer aktarılan ses “çıngırtılı” geliyorsa, 
baskılı devrenin lehim kısmındaki X-1 bağlantısını kesin ve R12 ve 
C12'den oluşan bir alçak geçiren filitre bağlayın. R-12 için 2.2k direnç 
kullanırsanız, aktarılan sesi dinlerken bir kapasiteler kutusu bağlayarak 
uygun değer kolaylıkla bulunacaktır. Sonra C-12 yerine sabit bir değer 
konabilir. Eğer R-11 gerekli ise, R-11 6.8K’nın altında ise R-12 değeri 
kritik olabilir.

Eğer ses bir telsizin dış hoparlör fişinden kullanılacaksa, iç hoparlör 
muhtemelen ayrılacaktır. Eğer bir dış hoparlör kullanılmıyorsa, baskılı 
devreye, bir 10-Ohm yük direnci, R-5 kullanılmalıdır. Eğer bu direnç 
gerekmiyorsa, yerine küçük bir kuplaj direnci kullanılır. Eğer hoparlör 
amplifikatörü röleden aktarılan sesi besliyorsa, uygun frekans karşılığını 
garanti etmek için ses ayarını 1/3 den 1/2‘ye ayarlayın.

DIP anahtarı HOT’un zamanını ayarlar ve vericiyi çalıştırmak için gerekli 
şekli seçer. Devreyi test etmek için de kullanılabilir. HOT ve TOT’yi test 
etmek için, her 4 DIP anahtarınını da OFF (veya açık) pozisyonuna 
getirin ve devreye enerji verin. Hiçbir LED yanmayacaktır. 1 ve 2 nolu 
anahtarı ON (veya kapalı) pozisyonuna getirin ve her iki LED de 
yanacaktır. Sonra, 1 nolu anahtarı OFF pozisyonuna getirin; HOT 
LED yaklaşık 5 saniye yanacaktır ve TOT LED’i C10 ve R-16 ile belirtilen 
zaman kadar açık kalacaktır. Sonra, DIP ahatar 1’i OFF ve 2’yi ON yapın. 
HOT ve TOT LED’leri bir önceki adımdaki gibi aynı zaman yanık kalacaklar.

DIP anahtar 3 ve 4, HOT’un zamanlama direnci R13’e, paralel 1M-Ohm 
dirençleri, R9 ve R10’u bağlar. C-7'de 4.7 uF zamanlama kapasitörü 
kullanılırsa ve R-13 1M-Ohm ise, DIP anahtarlardan herhangi birisi 
yaklaşık 2.5 saniye, her iki anahtar da açık ise 1.75 saniye zaman verecektir.

Ct ve Rt için diger zaman ayarları da yaklaşik aynı zaman süreleri için 
mesela C-7 için 2.2uF ve R7, 8 ve 13 için 2.2M çalışacaktır. C-7 için 
1-uF değeri kullanılırsa, o zaman R-7, 8 ve 13 için 4.7-M dirençleri 
kullanın. Tantal kapasitörlerin polarizasyon işaretlerine dikkat edin.

ICOM ve YAESU gibi el telsizlerinde, PTT (Push To Talk) ve mikrofon 
hatları birleşiktir, öyle ki mikrofonu anahtarlamak, gerçekte mikrofon 
kapsülünü bağlar ve vericiyi çalıştırır. Böyle bir telsiz kullanacaksanız, 
çıkış konnektörünün 12 nolu ucunu (röle ses çıkışı) mikrofon/PTT 
ortak girişine bağlayın ve baskılı devreye R-11’i ekleyin. Bu direnç 
PTT tranzistörünü, Q5’i verici ses hattına kuplaj yapacak ve ses 
hattını yeterince düşürerek vericiyi anahtarlayacaktır, ancak o kadar 
az azaltacak ki ses bozulmayacak veya vericiye bağlı ses seviyesini 
önemli derecede düşürmeyecektir. Birçok ICOM el telsizleri için bir 
10K direnç çalışacaktır, ancak diğerleri için 3.3K ya kadar değişik 
değerler kullanılması gerekmiştir.

Vericiyi tetiklemek için PTT tranzistörü Q-5 aşagiya (topraga) çekilir. 
Birçok vericiyi tetiklemek için 2N2222 veya 2N3904 gibi küçük degerde 
bir transiztör 100mA’i saglayabilecektir. Devreyi tasarlayan amatörün 
röle olarak kullandigi radyolarindan birisi GE Master Pro. Büyük bir 
PTT röle kutusu kullanmakta, bu yüzden baskili devrede 750mA’i 
sağlayabilecek 2N3053 tranzistörü için yeterince yer ayrilmiştir. 
Kullanılan röle kutusuna bir koruma diyodu bağlı olduğundan emin 
olun. Q-5’in bazına bağlı direncin değeri, R-17, kullanilan tranzistöre, 
kazancina ve gerekli akima bagli olarak degiştirilmelidir.

Devrenin akım gereksinimi ne tip 555 kullanıldığına ve LM-386’nın kullanılıp 
kullanılmamasına göre çok değişmektedir. Bekleme durumunda voltaj 
regülatörünün kendisi bile 5mA’den fazla çekebilir. Bir 4001, 2 standart 
555 zamanlayıcı ve bir LM-386 beklemede 12 voltta voltaj regülatörü 
olmadan kullanılırsa gereken akım 23 mA ve her LED yandığında da 
20mA daha fazladır.

Eğer akım gereksinimi önemli ise, CMOS 555 zamanlayıcısı kullanın
(C555). 4001 ve 2 CMOS 555 kullanarak, bekleme akımı 12 voltta 
sadece 500 nanoamperdir (0.5mA)! LM-386 12 voltta 5mA çeker. 
Bir ön düşünce olarak röle kontrol devresi kendi pili ile çalıştırılabilir 
veya el cihazlarının piline doğrudan bağlantı yapılabilir.
 
 

Röle Kontrol Devresinin Baskılı Devre bağlantıları

Röle kontrol devresini bağlamak oldukça kolaydır, ancak röle 
mantığınının ana hatlarını bilmek gereklidir:

• Tone Burst. Bir röleyi devreye sokmak için bu en basit yoldur, ya 
• belirli bir süre için kullanılmayınca yada kapatıldıktan sonra 
• uyandırmak için. Bir mantıksal duruma çözülebildikten sonra her 
• tip ton veya tonlar kullanılabilir. En çok kullanılanlar 750 ile 2500 Hz 
• arasındaki duyulabilen tek tonlar veya bir DTMF sayı veya sayılarıdır.

Röle Kontrol Devresi test edildikten sonra, sökülüp takılabilen köşe 
konnektörü ve DIP anahtar programlaması büyük kolaylık sağlar. PL ile 
100Wattlık bir ticari rölede, ve bir dakika sonra VOX kullanarak 2 el telsizi 
ile bir acil durum rölesinde kullanılabilir. 

Bu özel baskılı devre ve arkasındaki bağlantıları linklerde, ticari ve devlete 
ait iki yönlü telsiz rölelerinde ve voting alıcılarda kullanılmaktadır. 
Yazar Röle Kontrol Devresini CPRA için 145.47MHz’de çalışan üç 
adet voting alıcıları ile kullanmıştır.

Her voting alıcı bir röle kontrol baskılı devresi ile kendi UHF link vericisini 
tetikliyor. Bir uzaktan erişimli voting alanındaki takılmış bir mikrofon veya 
alıcıdaki bozukluk zaman doldu özelliğinden dolayı röle alanındaki voter’ı 
bağlamıyor veya etkilemiyor.

Uzaktan ulaşilabilen alanlara çabucak acil durum rölesi kurmak için bir 
metod gerektiginden Tim Shingara WB3EYB, Civil Air Patrol (CAP) 
memuru, VOX özelliginin dahil edilme fikrini vermiştir. Bu, mevcut 
ekipman ile ve radyo raklari, güç kaynaklari, piller ve bir duplexer 
taşımadan halledilmeliydi. Yazarin Röle Kontrol Devresi işte bunu 
yapmak için birleştirildi ve son testini 1986 Temmuz'unda CAP 
kampı Hawk Dağı, Pennsylvania, Allentown yakinlarinda geçti.

Hawk dağı kamp alanı Harrisburg CAP rölesinden 60 mil uzakta 
olduğundan, Harrisburg CAP üyelerinin o frekansta rockbound ve 
sentezörlü telsizleri olduğundan, Tim o frekans çiftinde bir röle 
kurmaya karar verdi. O uzaklıktan her iki röle de birbirlerini etkilemeyecekti.

İki adet ICOM 02AT el cihazı kullanarak bir röle hazırlandı ve dağın 
üzerine park etmiş bir jipe yerleştirildi. Tüm telsizler ve röle kontrol 
devresi jipin aküsüne bağlanmıştı. İki ayrı anten kullanlmıştı; alıcı 
olarak kullanılan telsizin anteni aracın üzerindeki antene bağlanmıştı. 
Bir taşınabilir ground plane anten 20 feet uzağa kondu ve göndermeç 
olarak kullanılan el cihazına bağlandı.

CAP röle frekansları birbirlerinden çok uzakta olduğundan - 148 MHz 
göndermeç ve 143 MHz alıcı için, vericiden 2 Watt çıktığında antenlerde 
etkilenme oluşmadı. Her iki telsizin yanyana ön koltukta durmalarından 
dolayı bazı gürültü problemleri ile karşılaşıldı, ancak bu bir telsizin arka 
koltuğa konması ile çabucak çözüldü. Röle performansı mükemmeldi.

Tek önemli zorluk bazı kullanıcılara bunun bir acil durum rölesi olduğunu 
ve vericiyi kendi seslerinin tetiklediğini farkettirmekti, (evdeki COR 
rölesinin tersine). 02AT’nin VCOyu kilitlemek ve göndermeçe geçmek 
için yarım saniye aldığını akılda tutarak konuyu anlatınca herşey iyi gitti.

Verici devreye girmesi neredeyse anlık olan ve elektronik anahtarlama 
yapan bazı telsizlerle VOX’un ne kadar iyi çalışacağı şaşırtıcıdır. 
Sadece ilk hecenin bir bölümü kayboluyordu ve bazı alıcılarla ilk 
squelch açılma “gürültüsü” ses algılanmadan vericiyi tetiklemek 
için yeterliydi. Bunun yanında, bilgisayar kontrollu VCO’su olan 
diğer telsizlerin vericilerini tetiklemek için yarım saniyeye gerek 
vardır, bu durumda, mümkünse bunları verici olarak kullanmaktan 
kaçınınız. Eğer kullanılacaklarsa, HOT en az 5 saniyeye ayarlanmalıdır.

Yazarın yapmış olduğu bu taşınabilir VOX rölesi basit ve belki acimice 
yapılmış idi, kendi 2AT’si ve başka bir amatörün 2AT’si veya 02AT’si. 
Devre için 15 uçlu bir köşe konnektörü bağlandı ve 5cmlik bir 
hoparlörü bağlamak için çift taraflı bant kullanıldı. Köşe konnektörüne 
25cm blendajlı kablo lehimlendi ve diğer ucuna verici sesi ve PTT 
için bir fiş bağlandı. Diğer bir blendajlı kablo da, yaklaşık 75cm, 
köşe konnektörüne lehimlendi ve diğer el cihazındaki ses çıkışı için 
bir fişe bağlandı.

Röle Kontrol Devresi ve köşe konnektörü, “verici” el cihazina bir lastik 
ile birleştirildi. Röle Kontrolunun toprak kablosu bir krokodille bağlandi 
ve topraklama için el cihazinin BNC konnektörüne birleştirildi. B+ 
kablosu için, küçük bir krokodil baglandi ve küçük pil şarj baglanti 
vidasina, el cihazinin pil kutusunun altina takildi. Köşe konnektörüne 
bantlanmış olan küçük hoparlör röle alicisinin ses çikişi için bir yüktür. 
Aynı zamanda uygun verici ses seviyelerini VR-1 ile ve VOX eşigini 
VR-2 ile ayarlamak için aliciyi monitör etmeye de yarar. 

2 metre bandında, her iki telsizin de “job” antenleri kullanılmış ve duplexer 
olmadığından, alıcının etkilenmesini en aza indirmek için dikey ayırım 
şart olmuştur. Yaklaşık 15 feet dikey ayırımla ve düşük verici çıkışıyla 
(300 mW), her iki telsiz yerden biraz yukarıya yerleştirilirse çok iyi 
sonuçlar alınacaktır. Daha iyi sonuçlar için, daha yüksek güç kullanılabilir 
ve daha iyi fiziksel ayırım için rölenin “alıcı” telsizine uzatma kablosu 
kullanılabilir. Dikey ve yatay anten ayırımı, her iki telsiz arasındaki 
uzaklık ve kullanılan verici çıkış gücü, öncelikle verimi ve bu tip rölenin 
menzilini belirleyecektir.

Eğer böyle bir taşınabilir röle kullanılacaksa, birçok kurala dikkat 
etmek gerekir:

• Röle Kontrol Devresi vericinin en yakınında ancak RF enterferans 
  problemlerine engel olmak için antenin doğrudan yanında 
  olmamalıdır. Ses “alıcının” hoparlör çıkışından alındığından 
  ki bu da düşük empedanslıdır, daha yüksek olan verici ses giriş 
  empendansı ile kıyaslandığında rf enterferansı olma olasılığı daha 
  düşüktür. 
• Alıcının squelch’ini eşiğee ayarlamayın - Pilin azalmasıyla ve olası 
  enterferansın yanlışlıkla vericiyi tetiklemesini engellemek için eşiği 
  en azından tam turun 1/8ini geçecek şekilde ayarlayın. Verici sesi 
  hoparlör amplifikatöründen alındığından lineer frekans kararlılığı için 
  ses kontrolunu 1/3 ile 1/2 açık tutun.
• Röle Kontrol Devresinin pil harcamasını en aza indirmek için 
  CMOS 555 zaman entegrelerini kullanın ve ayrıca iki LED’e 
  giden dirençleri (R-19 ve R-20) kesersek harcamayı daha da 
  azaltın. Her iki telsizde yüksek kapasiteli pil kullanımı rölenin 
  ömrünü uzatacaktır. 
• Dış antenlerin kullanılması her zaman daha iyi sonç verir ancak, 
  dikey ve yatay ayırımı arttırılmalıdır. En iyi uyum el cihazların 
  üzerindeki job antenler yerine çeyrek dalga antenleri kullanmaktır. 
  Performans ile antenler arasındaki gerçek uzaklık kıyaslandığında, 
  antenler arasındaki dikey uzaklık yatay uzaklıktan daha etkilidir.
• VOX kullanılıyorsa, LM-386’nın çalışma voltajı kendi maksimum 
  ses çıkışını belirlemektedir ve böylece Q-2 tranzistörünün 
  çalışmasını da belirlemektedir. Akü kullanılacaksa, düşük akü 
  voltajının önüne geçmek için VR-2’yi açılma noktasından daha 
  fazlasına çevirerek yeteri kadar eşiğe izin verilmelidir.
• Bu tipte bir UHF röle de iyi çalışacaktır ve aynı üreticinin telsizleri 
  kullanılacaksa aynı kablolar ve konnektörler kullanılabilir. Alıcı ve 
  verici arasındaki frekans aralığı göreceli olarak 2 metre bandından 
  daha fazla olduğundan, alıcı etkilenmesi daha az sorun olacaktır.
• Tüm pratikliğe rağmen böyle bir taşınabilir rölede bir ID 
  kullanılamadığından, röleye bir ID eklemeyi unutmayın.

Düşük maaliyetli taşınabilir bir rölenin montajı, küçük bir plastik veya 
metal taşıma kutusunda yapılabilir. Metal olanın ideal olmasına rağmen, 
plastik olanı eğer el cihazları metal bir plakanın üzerine konmuşsa, 
iyi bir ortak rf topraklama için topraklama örgü şeridi el cihazinin 
anten konnektörüne bağlanmışsa kullanılabilir. Rf yalıtımı için her 
telsiz, örneğin bir alüminyum şase ile kendi metal kutusuna kapatılmalıdır. 
Tüm kabloları olabildiğince kısa tutunuz ve güç kaynağı ile röle kontrol 
baskılı devre bağlantıları için izoleli kablo kullanınız.

Daha iyi bir “taşinabilir” röle konfigürasyonu iki ayrı araca-monteli mobil 
cihazın beraberce bağlanmasıyla hazırlanabilir. Aynı kurallar geçerlidir 
ancak, mobil telsiz alıcılarının daha iyi seçiciliğinin olmasından, araca 
bağlı antenlerin mükemmel ground plane olmasından ve daha yüksek 
çıkış gücünden dolayı daha iyi sonuç beklenebilir. Eğer araçlar arasında 
yeterli uzaklık sağlanamıyorsa ve alıcı etkilenmesi oluyorsa, o zaman 
verici gücü düşürülmelidir.

Mobil telsizlerde aksesuar bağlantısı için yer olduğundan squelch 
devresine COR için bir bağlantı bulunabilir ve aksesuar fişine bağlanabilir. 
Bu vericiyi tetiklemek için VOX yerine kullanılabilir ve ticari bir rölenin 
sesine benzer çalışacaktır.

Eğer Kulübün röle mantık devresi bozulursa evde yedek bir röle kontrol 
devresi saklamak hayat kurtarıcı olabilir. Bu arada, linkler için, diğer 
acil kullanımlar için ve uzak bir amatör etkinliğe katılmış amatörlerin 
kendi bölgelerine bağlantı kurmaları için bir taşınabilir röle kurmak için 
de kullanılabilir.
 
 
 
 
 
 

DIP Anahtar Ayarları

Anahtar ON = Kapalı, ve Anahtar OFF = Açık

DIP SW-1

OFF: 13 (COR) ucunu NOR kapısına bağlar, böylece COR girişi 
göndermeç için kullanılmalıdır. Eğer COR düşük seviyeye geçerse 
köşe konnektörü uç 6’yı, eğer COR yüksek seviyeye geçerse köşe 
konnektörü uç 7’yi kullanın.

ON: NOR kapısı ile COR girişini iptal eder ve düşük seviyede tutar, 
göndermeç durumu 12 nolu (PL/Tone Burst/VOX) uçtan sağlanır.

DIP SW-2

OFF: 12 nolu uca NOR kapısını bağlar. COR aktive olduğunda 
PL/Tone Burst TX anahtarlamasına izin verir. Eğer PL/Burst yüksek
ise köşe konnektör uç 7’yi, ve eğer PL/Burst düşük ise uç 8’i kullanın.
Eğer Tone Burst kullanılıyorsa, CR-5 diyotu kullanılmalı ve 
CR-4 sökülmelidir. PL kullanılacaksa, CR-4 ve CR-5 sökülmeli 
ve köşe konnektörü 7 ve 8 uçlarına hiçbir bağlantı yapılmamalı 
ve LM-386 ses girişi için köşe konnektörü 14 nolu ucu kullanmalıdır.

ON: Sadece COR kullanılmasına izin verir.
 
 
 
 
 
 

RÖLE KONTROL DEVRESİ İÇİN MALZEME LİSTESİ

Dirençler

Miktar Açıklama Kullanıldığı yer

2 10 Ohm, ¼ Watt R-5,6

2 1k, ¼ Watt R-19,20

1 2.2k, ¼ Watt R-17

1 4.7k, ¼ Watt R-2

8 10k, ¼ Watt R-1,4,7,8,11,15,18,21

1 220k, ¼ Watt R-14

3 1 Meg, ¼ Watt R-9,10,13

1 4.7 Meg, ¼ Watt R-16

3 Kullanılacaksa 

Ayarlı Dirençler

VR-1, VR-2 10k, PCB üzerine

Kondansatörler

Aksi belirtilmedikçe, tüm kondansatörler seramik monolithic, microfarad ve 
16 Volt ve üzeridir.

Miktar Açıklama Kullanıldığı yer

3 0.001 seramic monolithic veya mercimek C-2,15,18

5 0.01 seramic monolithic C-4,8,9,14

3 0.1 seramic monolithic C-1,11,13,16

1 2.2 tantal C-19

1 4.7 tantal C-7

2 22 elektrolitik C-3,5

1 22 tantal C-10

1 100 elektrolitik C-17

3 kullanılacak değer seçilicek (yazıda) C-6 COR gecikmesi

C-12 Alçak geçiren filtre

C-20 LM-386 kazanç

Tranzistörler

Q-1 - Q-4 arası 2N2222 veya 2N3904

Q-5 2N2222 veya 2N3904 verici tetikleme, 100mA veya daha az

2N3053 100 mA den 750mA arası için.

Diyotlar

CR-1 ile CR-5 arası 1N4148 veya eşdeğeri
 
 

Entegre Devreler

IC-1 4001 Dörtlü NOR kapısı

IC-2 555 zamanlayıcı (veya C555 CMOS versiyonu)

IC-3 555 zamanlayıcı (veya C555 CMOS versiyonu)

IC-4 LM-386 400 mW ses amplifikatörü

Voltaj Regülatörü MC-7805 den MC-7812’ye, gerekliyse (yazıya bakın)

Anahtarlar

SW-1 SPST, minyatür, anahtarlı, devreye montaj, opsiyonel
SW-2 SPDT, orta pozisyonda kapalı, minyatür, toggle (PTT/OFF/TEST Tx), 
devreye montaj, dik montaj veya 90 derece montaj
DIP SW DIP Anahtar, devreye montaj, 4 pozisyonlu.
 
 

Diğer parçalar

2 minyatür LED, Baskılı Devre, Köşe konnektörü, entegre soketleri.