GENÇ NET

ELEKTRİKTE GÜVENLİK

ZİYARETÇİ DEFTERİ YAZ / DEFTERİ OKU

EMAİL

Yapısına göre değişen birçok yönetim ve denetim eksikliği sonucunda iş kazaları oluşmaktadır. İş kazalarının çok değişik nedenleri olmasına rağmen bunları iki etmene indirgemek olasıdır. Bunlar çalışan insanın yaptığı güvensiz davranışlar ile işyerinden , üretim araçlarından,üretim teknolojisinden,işyeri ortamından kaynaklanan güvensiz koşullardır. İş kazalarının oluşmasında birinci dereceden etkili olan işyerindeki güvensiz koşulların arasında ise elektrik önemli yer tutmaktadır. Elektrik görülmediğinden ve etkisi kısa sürede ortaya çıktığından gizli bir potansiyel tehlike olarak işyerlerinde ağır iş kazalarına neden olmaktadır.

ELEKTRİĞİN ETKİLERİ

Akış yönü üzerinde canlının kalbi bulunuyorsa , kalp atışları hızlanır,düzenliliğini yitirir.

Bunun sonucu olarak ta kalp hareketleri durur.

Akımların öldürme tehlikesi azalır.1000 Voltun altındaki şebeke gerilimlerinde ölüm hali, solunum felci ve boğulma sonucu ortaya çıkar. Yüksek frekanslarda ölüm hemen gerçekleşir.

İnsan vücudundan geçen akımın etkisi:

Vücut direnci:

GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Bu ana panoların saç tipi kapalı olması ve arka kısmına insan giremeyecek şekilde kapatılma-sı gereklidir. Panoların önündeki zeminde , dokunma gerilimini düşürücü yalıtkan bir bant bulunmalıdır. Panolar teknik şartnamelere göre üretilmiş olmalı ,uygun ebatta topraklama ve nötr bağlantısı bulunmalı , pano gövdesi güvenlik topraklaması ile birleştirilmelidir. Panoların çevresi çarpmalara karşı koruyucu korkuluk ile çevrilmelidir.

Elektrikli kaynak makinelerinde çıkış uçlarının veya kaynak devrelerinin birer kutbu , kaçak akımlara karşı iş parçasına topraklanmalıdır. Kaynak makinelerinin şalterleri tüm kutupları açacak şekilde olmalıdır. Parlayıcı,patlayıcı ve yangın tehlikesi olan yerlerde seyyar lamba kullanılmamalıdır. Bu tür yerlerde tam kapalı sızdırmaz tipte özel EXPRUF lambalar kullanılmalıdır. Alternatif akımda 42 V,doğru akımda 100 V geçirilmemeli ,bunun üzerindeki gerilimlerle çalışmanın zorunlu olduğu durumlarda özel güvenlik önlemleri alınmalı ve çalışanlar tehlikelere karşı uyarılmalıdır.

65 V’ un üzerindeki gerilimlerle çalışılan tüm cihaz ve tesisatın ve gerilim altında bulunan kısımların,dokunmalara karşı güvenlik altına alınmış , yani korunmuş olması gerekir. Koruma olarak emaye,boya gibi maddeler dokunmaya karşı yalıtkan kabul edilemez. Yalıtkan malzemenin izolâsyon direnci faz-toprak arasında volt başına 1000 ohm'dan az olamaz. El ile ulaşılabilen yerlerdeki akım taşıyan kablo ve tesisat kısımları , çıplak uç ve bağlantıları; kapalı buat,motor klemens kutusu veya şalterin içine tamamen girmiş ve metal aksama temas etmeyecek şekilde bağlanmış ve düzenlenmiş olmalıdır.

Bu ilkelerden başlıcaları şunlardır.

1.Güvenlik otomatiği:Bir makine gövdesinde elektrik kaçağı zararlı bir düzeye (genellikle 0.030 A’e) geldiği zaman ,besleme anahtarını otomatik olarak açarak tehlikeyi önleme yöntemidir.

4. Çift Yalıtkanlı Cihazlar:Bu cihazlar;iç içe iki yalıtkan tabaka içine alınmıştır. Elektrik motoru kısmı bir yalıtkan tabaka içinde bulunur ve ayrıca cihaz gövdesinin iç yüzü de yalıtkan bir madde ile kaplanır.

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin bir tanımını yapacak olursak :

Genel anlamda yapılması gereken işçi sağlığı iş güvenliği çalışmalarının amaçlarını şöyle sıralayabiliriz. Kuşkusuz bu hususlar birbiri ile yakından ilişkilidir.

1. Çalışanları Korumak:

İşçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının ana amacını oluşturan çalışanları iş yerinin olumsuz etkilerinden korumak, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamaktır. Başka bir ifade ile çalışanları iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı koruyarak ruh ve beden bütünlüklerinin sağlanması amaçlanmaktadır.

2. Üretim Güvenliğini Sağlamak:

İş yerinde çalışan işçilerin korunması ile meslek hastalıkları ve iş kazaları sonucunda ortaya çıkan iş gücü v e iş günü kayıpları azalacak, dolayısı ile üretim korunacak daha sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının işçiye verdiği güvenle iş veriminde artış görülecektir.

3. İşletme Güvenliğini Sağlamak:

İş yerinde alınacak tedbirler ile iş kazalarından veya güvensiz veya sağlıksız çalışma ortamından dolayı doğabilecek makine arızaları ile devre dışı kalmaları, patlama olayları ve yangın gibi işletmeyi tehlikeye düşürebilecek durumlar ortadan kaldırılması ile işletme güvenliği sağlanmış olacaktır.

İş güvenliğinin ilk amacı yaşamımızı tehdit eden tehlikelerden ki, bunlar genel olarak kaza ve hastalık şeklinde ortaya çıkar. Tüm insanları korumak zarar verici olayları en alt düzeye indirmek ve insanların yaşamında daha güvenli, dolayısı ile mutlu olmalarını gerçekleştirmektir.

İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları:

İş güvenliği bir bakıma çalışma koşullarından meydana gelen kazalar ve hastalıklardan korunma tekniği demektir. Evvela “Kaza, İş Kazası, Meslek Hastalığı” deyimlerinin tanımlarının yapılması gerekir.

Önceden planlanmayan, bilinmeyen ve kontrol dışına çıkan, çevresine zarar verebilecek nitelikte bulunan olaya kaza denir.

İş Kazası Yasal Tanımı:

İş kazası yasal tanımı, Sosyal Sigortalar Kanununun 11/a maddesinde belirtilmiştir.

İş kazası aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonra bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır.

1. Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada
2. İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısı ile
3. Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda
4. Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda
5. Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere doğru götürülüp getirilmesi sırasında

Kazalar oluş yerine göre isim alırlar.

• İş kazaları
• Trafik kazaları
• Ev kazaları
• Spor kazaları
• Deniz kazaları
• Tarım kazaları
• Av kazaları
• Vs.. isim aldıkları görülür.

Asansör kazası, pres kazası, vinç kazası, uçak kazası, tren kazası, inşaat kazası, maden kazası vs.. kazaları meydana geldikleri yere göre değil sonuçlarına göre sınıflandırmak gereklidir.

Yaralanma ağırlığına göre sıralama:

1. Yaralanmayla sonuçlanmayan kaza olayları.
2. 1 günden fazla işten kalacak şekilde tedavi gerektirmeyen kazalar.
3. 1 günden fazla işten kalacak şekilde tedavi gerektiren kazalar.
4. 20 günden fazla işten kalacak şekilde tedavi gerektiren kazalar.
5. Sürekli iş görmezlik veya ölüm ile sonuçlanan kazalar.

Yaralanmanın cinsine göre sıralama:

1. Baş ve boyundan yaralanma kazaları.
2. Göz kazaları.
3. Dış beden yaralanma kazaları
4. Kolların yaralanma kazaları
5. El ve parmak kazaları
6. Ayak ve ayak parmak kazaları
7. Bacak kazaları
8. İç organ yaralanma kazaları
9. Ruhen ve sinirsel tahribat yapan kazalar.

İş kazalarının sebepleri:

1. Eğitim eksikliği.
2. Çalışma koşulları.

 

3. Haberleşme eksikliği.
4. Tedbirsizlik.

İş kazalarının nedenleri:

1. Emniyetsiz hareketler (işçilerle ilgili kişisel faktörlerdir).
2. Emniyetsiz durum ve şartlar (işverenle ilgili faktörler).

KAZA FORMÜLÜ:

Emniyetsiz Şart ( durum ) + Emniyetsiz Hareket = KAZA

İşçiler:

Aşağıdaki hususlara yardımcı olmaları gerekir.

1. Kurallara riayet etmekte
2. Tehlikeli durumları haber vermekle
3. Yeni işçileri himaye etmekle
4. İş güvenliği ile ilgili tekliflerde bulunmakla

Meslek hastalığı :

İsminden de anlaşılacağı gibi bir insanın sağlığının yaptığı işten zarar görmesi sonucu meydana gelen hastalığa meslek hastalığı denir.

Gruplara göre dağılımını inceleyecek olursak :

1. Kimyasal maddelerden olanlar.
2. Mesleki deri hastalıkları.
3. Pnömökonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları.
4. Mesleki bullaşıcı hastalıklar.
5. Fiziki etmenlerle olan meslek hastalıkları.

S.S.K (meslek hastalığı ) Yasal Tanımı:

Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi hallerdir.

İş yerlerinde sağlık hizmetlerinin tanımı:

İş yerlerinde uygulanan koruyucu hekimlik ( iş yeri ekimliği ) adını alır. Amacı, işçi sağlığının gereklerini yerine getirmektir.

1. Çalışanlara en yüksek sağlık kapasitesi sağlamak,
2. Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak,
3. İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak.

İş yeri hekiminin görevleri:

Tıbbi görevler,

1. İşçilerin işe giriş muayenelerinin yerine getirilmesi , amaç işçinin fiziksel ve ruhsal yeteneklerine uygun işlere verilmesidir.
2. Aralıklı kontrol muayenelerinin yapılması erken teşhis ve tedaviyi amaçlar.
3. Aşıların düzenli olarak yapılması, (tetanos vb..)
4. Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlara gebe ve emzikli kadınlara 18 yaşından aşağı gençlere, 2 yaşından küçük çocuğu olan annelere, malûl, arızalılara ve alkoliklere birden fazla iş kazası geçirmiş işçilere özel bir ilgi ve ihtimam gösterilmesi.
5. Kaza hallerinde iş yerinde ilk yardım organizasyonu ve acil tedavinin sağlanmasıdır.

İş verenin bu yükümlülüğü 50 işçiden fazla işçi çalıştırmaya başlaması halinde ortaya çıkmaktadır. Bu yükümlülüğü İşçi Sağlığı İş Güvenliği Tüzüğünde ( Resmi gazete 19.2.1973’te) belirtilmiştir.

• İş veren veya iş veren vekili,

• İş yeri güvenlik şefi,

• İş yeri hekimi,

• Sosyal hizmetler şefi,

• Sivil savunma uzmanı (varsa),

• İş yerinde görevli formen veya usta,

• İşçi temsilcisi,

Kurulların görevleri:

1. İş yeri seviyesinde işçi sağlığı ve iş güvenliği bakımından incelemeler yapmak, öneriler hazırlamak ve uygulamaya koymak,
2. İş yerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğini sağlayacak bir düzenin kurulması için tekliflerde bulunmak,
3. İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda gerekli incelemelerde bulunarak alınması gerekli tedbirleri belirlemek,
4. Eğitim çalışmaları yapmak,
5. Tesislerin bakım ve onarımı için gerekli güvenlik tedbirlerini planlamak,
6. Düzenli sağlık kontrollerinin yapılmasını izlemek ve sağlamak,
7. Konu ile ilgili gelişmeleri izlemek,
8. Konu ile ilgili yıllık raporlar hazırlamak

Kurullar ayda bir kez toplanması zorunludur. Kurul toplanmaz ise gerekçe kurul defterine işlenerek imza altına alınır. Bu karar defteri İş Müfettişleri geldiğinde sorarlarsa gösterilir.

Elektrikli veya elektronik tüm cihazların tamiri gerilim yokken yapılır. Ölçmeler ve hata aramalar tamir sayılmadığından bundan muaftır. Elektrikli ve elektronik tüm cihazlarla çalışırken aşağıdaki kurallara kesin olarak uymak zorunludur :

• Elektrikli ve elektronik cihazlarda tamire başlamadan evvel bütün kondansatörler boşaltılacaktır.
• Bir atölyede elektrikli ve elektronik cihazların ölçülmesi ve tamiri izole edilmiş tezgâhta yapılmalıdır.
• Ölçmeler izole edilmiş kıskaçlı problarla yapılmıştır. Ölçme kabloları mümkün olduğunca esnek olmalıdır.
• Resim tüplerinin değiştirilmesinde tüp yapımcısının tavsiyelerine her zaman dikkat edilmelidir.
• Tamir süresince yüksek gerilim kısmında yüksek gerilim uçları topraklanacaktır.
• Kolay erişilemeyen noktalarda ölçme yapılırken adaptör kullanılmalıdır.
• Elektronik bir aletin içinde akım ölçerken ,ölçme aleti , ölçme noktası açılarak bağlanır. Bir bağlantı açılır veya kapatılırken de aynı şey geçerlidir.
• İçinde ani darbeli gerilim oluşabilen tertibatlarda mevcut bağlantı yerleri o şekilde ölçülecektir ki ölçü yapanın eline herhangi bir darbe gelmesi mümkün olmasın .
• İzole aletler , izole edilmiş giyecekler , koruyucu tertibat , emniyet kemeri , yardımcı araçlar ve diğer bu gibi şeyler daima iyi durumda tutulacaktır.
• Zarar gören elektrikli araçlar ve tesisat hemen bertaraf edilecek veya amire bildirilecektir. Hatalı elektrikli aletler arızası tamir edilinceye kadar kullanılamazlar.
• Tamir edilmiş veya tel sarılmış sigorta kullanmak yasaktır.
• Aletlerin kablolarındaki toprak hattının uzatma kordonunun da kesik olmamasına dikkat edilecektir. Bu gibi uzatma kablolarında topraklı fiş bulunmalıdır.
• Açık elektrik bulunan yerlerin kilitleri görevlilerden başkasının girmesine imkan vermeyecek şekilde kapalı tutulacaktır . Böyle yerleri yalnız sorumlu kişiler açabilir.
• Yalnız düzgün el aletleri kullanılacaktır. Elektrik tesisatından elektrik işleri yapılırken sadece izole aletler kullanılabilir. İzoleli aletler diğerlerinden ayrı bir yerde muhafaza edilirler.
• Toprak ve kısa devre tertibatından yararlanmadan evvel kontrol etmek sureti ile iyi durumda olduğu tespit edilir.
• İkaz levhaları , plakalar , bildiri yazıları , iyi okunabilecek , kolay görünebilecek yerlere asılacak ve iyi bir durumda tutulacaktır. Karışık ikaz , levha , yazı , ilan ve işaretlerden kaçınılır.

Tesisatta yapılacak değişiklikler elektrik planına işlenmelidir